Ngày
r¢m tháng bäy âm
lÎch còn Çu®c g†i là ngày
lÍ
Trung nguyên. Tåi Çây, hai tôn
giáo
c° truyŠn , Çåo ông bà và
Çåo
PhÆt Çã hòa h®p cùng nhau.
Nh»ng ngÜ©i th© ông
bà tin r¢ng ngày r¢m tháng bäy
là
ngày " xá t¶i vong nhân"
,( ngÜ©i ch‰t ª ÇÎa
ngøc ÇÜ®c phóng thích )
Nho giáo và PhÆt giáo
ÇŠu tin có ma qu›, cõi tiên,cõi
PhÆt,
cõi ÇÎa ngøc...
Nh»ng ngÜ©i lÜÖng thiŒn,
khi ch‰t Çi ÇÜ®c lên cõi tiên
hay ÇÀu thai làm ngÜ©i. Còn
nh»ng
kÈ gian ác, bÎ b¡t xuÓng
ÇÎa
ngøc. H† bÎ giam gi» tåi Çây
và
bÎ tra tÃn, Çánh ÇÆp tän
nhÅn
v§i nh»ng cách trØng phåt nhÜ
lóc
thÎt, bÕ vào våc dÀu sôi...
NhÜng ljn tháng bäy âm
lÎch, nh»ng kÈ này ÇÜ®c
thä
ra khÕi ÇÎa ngøc. Cho nên tháng
bäy là tháng có nhiŠu ma qu› nhÃt.
Nh»ng
vong hÒn có con cháu cúng quäi
thì
ÇÜ®c no Çû. Nh»ng ma qu› không
bà con,thân thích ÇÜ®c g†i
là
nh»ng cô hÒn thì Çói
khát,
không nÖi nÜong t¿a. Vua Lê Thánh
tông
và NguyÍn Du Çã làm væn
t‰ nh»ng vong hÒn này.
Trong bài " Væn t‰ ThÆp Loåi
Chúng Sinh", NguyÍn Du vi‰t
:
Trong trÜ©ng då ,tÓi
tæm tr©i dÃt,
Cô hÒn thÜ©ng phäng
phÃt u minh.
ThÜÖng thay thÆp loåi
chúng sinh,
HÒn ÇÖn, phách chi‰c
linh Çinh quê ngÜ©i !
HÜÖng lºa Çã
không nÖi nÜÖng t¿a,
HÒn mÒ côi lÀn
lºa bÃy niên!
Còn chi ai khá ,ai hèn,
Còn chi mà nói kÈ
hiŠn, ngÜ©i ngu !...
Vì
quan niŒn nhÜ vÆy, cho nên
ngày r¢m tháng bäy, nhà nào
cÛng
cúng t° tiên, ông bà...
Ngoài
ra, ngÜ©i ta còn Ç¥t lÍ vÆt
ÇÖn
båc nhÜ b¡p rang , cháo , bánh Ça
,trái cây, ho¥c gà vÎt ...Ç¥t
trܧc ngõ Ç‹ cúng cô
hÒn.
Cháo tr¡ng ÇÜ®c nÃu chín,
Ç°
ra trên nh»ng cái bÒ Çài
làm
b¢ng lá Ça khoanh tròn, cu¶n låi,
hai ÇÀu có cài que tre cho ch¥t. Sau
khi
gia chû khÃn vái xong, thì ÇÒ
cúng cô hÒn ÇÜ®c phát cho
trÈ
con, ho¥c cho æn mày.
Trong ngày r¢m, trÈ con tø
h†p thành Çàn Çi cܧp
ÇÒ
cúng cô hÒn.Cho nên tøc ng»
có
câu:
"Cܧp
cháo thí lá Ça" . Khi
chû nhân cúng xong, thì lÛ trÈ
ào
vào giành giÆt bánh trái, gà
vÎt..Ÿ
di‹m này, lÍ trung nguyên có phÀn
giÓng
lÍ Halloween ª B¡c MÏ. Ngäy xÜa,
trÈ
con có phép t¡c, bây gi© trÈ con,
nhÃt là b†n du Çäng quá
l¶ng
hành. Chû nhà m§i d†n ra thì
Çã
bÎ cܧp ngay trên tay. Bªi vÆy,
sau
1975 ,chû nhà muÓn cúng cô
hÒn
thì phäi canh gi».
PhÆt giáo khi truyŠn ljn
Á châu thì Çã chú tr†ng
ljn
ch» hi‰u cûa dân chúng tåi
Çây.PhÆt
giáo Çã k‰t h®p viŒc cúng PhÆt
và
cúng vong,lÃy s¿ tích Møc KiŠn
Liên
xuÓng ÇÎa ngøc cÙu mË
làm
š nghïa cæn bän, ÇÒng th©i khuy‰ch
trÜÖng
viŒc bÓ thí các vong .( ViŒc bÓ thí
các vong, hay các chi‰n sï tº trÆn
thì
chùa nào cÛng Çã làm
thܩng
ngày.)
Tåi chùa, các sÜ cÛng
t° chÙc cúng cô hÒn vào r¢m
tháng bäy. Tåi miŠn b¡c trܧc 1945,
tÜ
gia cÛng nhÜ làng xã và chùa
chiŠn
thÜ©ng lÆp Çàn tràng. Làng
xã ho¥c tÜ gia thÜ©ng m©i pháp
sÜ
lÆp Çàn tràng phá ngøc,
giäi
oan. Chùa chiŠn thi có tøc chåy
Çàn,
nghïa là các sÜ sãi vØa
chåy
quanh Çàn vØa džc kinh, niŒm chú.
S¿
cúng quäi ª Çây mang š nghïa
bÓ
thí và giäi thoát.
Tåi miŠn B¡c và miŠn Trung,
ngÜ©i ta thÜ©ng cúng vào ngày
r¢m. Còn trong Nam thì cúng ngày
nào
cÛng ÇÜ®c, miÍn là trong
tháng
bäy. Nh»ng xe Çò chåy
ÇÜ©ng
trÜ©ng phäi cúng xe hàng næm . Cho
nên
chû xe cúng cô hÒn rÃt tr†ng th‹,
thܩng
là cúng m¶t con heo quay Ç‹ cÀu cho an
toàn trên xa l¶.
Dân
ViŒt Nam ta nghèo låi chÎu chi‰n tranh
liên miên. Sau khi vua T¿ ñÙc
mÃt
Çi, chính quyŠn ViŒt Nam rÖi vào tay
th¿c
dân Pháp. Dân ta bÎ th¿c dân
Pháp
rÒi låi bÎ c¶ng sän bách håi.
Dân ViŒt Nam , Cao Miên, Liên Xô, Trung
quÓc
là ch‰t oan Ùc nhiŠu nhÃt trên th‰ gi§i
k‹ tØ ÇŒ nhÎ th‰ chi‰n ljn nay. Tåi
ViŒt
Nam, có hàng triŒu vong hÒn oan khuÃt
vì
th¿c dân Pháp và c¶ng sän. ViŒc
Pháp
tÃn công Gia ñÎnh, Hu‰, Hà N¶i,
viŒc
c¶ng sän gi‰t ÇÒng bào trong
tháng
8-1945, viŒc giêt håi các Çäng
viên
ViŒt Nam QuÓc dân Çäng, ñåi ViŒt
ñäng, viŒc sát håi mÆu thân
(1968),
và cái ch‰t cûa hàng vån
ÇÒng
bào tØ Quäng TrÎ, Hu‰, ñà
N¤ng,
Ban Mê Thu¶t ,Nha Trang ,và bao cái ch‰t
âm
thÀm trong tråi giam, trong rØng sâu,
trên
bi‹n cä...
Sau vø Pháp gi‰t håi nhân dân kinh
thành Hu‰ ,ngày 23 tháng tÜ næm
Ãt
dÆu Çã trª thành ngày tang
tóc cho toàn th‹ dân chúng ViŒt Nam. Trong
Çêm
23 tháng tÜ, Çêm r¢m tháng
bäy,
Çêm mÒng hai tháng giêng, dân
Hu‰
ÇÓt Çèn trên sông
HÜÖng
Ç‹ tܪng niŒm cac oan hÒn..NhÜng nay
c¶ng
sän cÃm tøc lŒ này. H† nói là
bäo
vŒ môi trÜ©ng nhÜng s¿ th¿c h†
cÃm
ngÜ©i ta khóc, cÃm lòng dân
tuªng
nh§ ljn nh»ng ngÜ©i Çã
ch‰t...